Mykoplazmowe zapalenie płuc (MPS) u świń wywoływane jest przez Mycoplasma hyopneumoniae – drobnoustrój uznawany za jeden z ważniejszych czynników chorobotwórczych w zespole zaburzeń oddechowych świń. Choroba atakuje szczególnie jesienią i zimą, a typowe objawy mykoplazmy u świń to m.in. suchy kaszel, wyciek z nosa oraz obrzęk spojówek. Czy można ustrzec się tego problemu? Jak leczyć mykoplazmowe zapalenie płuc u świń?
Czym są mykoplazmy wywołujące mykoplazmowe zapalenie płuc u świń?
Mykoplazmy to najmniejsze bakterie, które nie posiadają nawet ściany komórkowej. Zaliczana do tej grupy Mycoplasma – w zależności od gatunku, a jest ich ok. 100 – może wywoływać groźne choroby płuc świń.
Obecnie uważa się, że w przypadku świń największe znaczenie patogenne ma Mycoplasma hyopneumoniae, która jest czynnikiem wywołującym mykoplazmozowe zapalenie płuc. Idealnym do ataku bakterii okresem jest jesień i zima – czas, w którym zwierzęta są wyjątkowo narażone na różnego rodzaju infekcje dróg oddechowych.
Mykoplazmy o szczególnym znaczeniu w przypadku świń to m.in.:
- Mycoplasma hyopneumoniae,
- Mycoplasma hyosynoviae,
- Mycoplasma suis.
Mykoplazmowe zapalenie płuc u świń – zakażenie
Mykoplazmowe zapalenie płuc (inaczej: enzootyczne zapalenie płuc, enzootyczna bronchopneumonia świń) to jedna z częściej występujących chorób układu oddechowego świń. Niestety zarówno programy chemioprofilaktyczne, jak i immunoprofilaktyczne nie są w stanie całkowicie wyeliminować problemu, który w przemyśle trzody chlewnej powoduje straty ekonomiczne.
Mykoplazma u świń atakuje prosięta, warchlaki i tuczniki po wniknięciu bakterii do organizmu. Do zakażenia mykoplazmą u świń dochodzi drogą kropelkową – bakteria od momentu zakażenia prowadzi do stopniowo postępujących patologicznych zmian w płucach.
Zaburzeniom układu oddechowego w wyniku zakażenia towarzyszy dodatkowo zmniejszenie przeciwbakteryjnego działania śluzu, który stanowi barierę ochronną w organizmie. Przewlekła choroba układu oddechowego, jaką jest najczęściej mykoplazmowe zapalenie płuc, może przejść w stan ostry, a w takim przypadku może dojść do aktywacji innych chorobotwórczych bakterii, w tym m.in.:
- Pasteurella multocida (pastereloza),
- Haemophilus parasuis (choroba Glässera),
- Actinobacillus pleuropneumoniae (pleuropneumonia),
- Streptococcus suis (np. posocznica, zapalenie stawów, zapalenie mózgu).
Mykoplazmowe zapalenie płuc u świń – objawy:
- Intensywny kaszel,
- Wyciek z nosa,
- Obrzęk spojówek,
- Duszność,
- Stan podgorączkowy, gorączka (w późniejszej fazie).
Czy mykoplazma u świń jest groźna?
Objawy mykoplazmowego zapalenia płuc u świń są charakterystyczne i zależą od fazy choroby – w początkowej fazie najczęściej można zaobserwować suchy kaszel u świni, dopiero później pojawia się mokry, wilgotny kaszel (po ok. miesiącu od momentu zakażenia kaszel jest najbardziej intensywny, a objawy mykoplazmy u świni osiągają szczytowy moment).
Sierść zakażonych zwierząt może stracić połysk, poza tym można zaobserwować znaczne pogorszenie wykorzystania paszy, zmniejszone przyrosty dobowe – w niektórych przypadkach nawet całkowite zahamowanie wzrostu. Gorączka w przebiegu mykoplazmowego zapalenia płuc u świń najczęściej pojawia się dopiero w momencie nasilenia duszności i kaszlu.
Na występowanie objawów wpływa obecność koinfekcji – w przypadku komplikowania mykoplazmowego zapalenia płuc wtórnymi czynnikami chorobotwórczymi, przebieg MPS może być dużo ostrzejszy. Poziom śmiertelności również w dużej mierze zależy od koinfekcji i liczby czynników patogennych, które zaatakowały stado świń.
Mykoplazmowe zapalenie płuc u świń – profilaktyka
Mykoplazmowe zapalenie płuc u świń bardzo szybko może powodować wysokie straty w produkcji – wystarczy wziąć pod uwagę podstawowe czynniki, takie jak: koszty leczenia, upadki, zahamowanie wzrostu, gorsze wykorzystanie paszy.
Profilaktyka mykoplazmy u świń:
- Szczepienia profilaktyczne,
- Wnikliwa kontrola zwierząt wprowadzanych z zewnątrz (import warchlaków),
- Zadbanie o właściwe warunki hodowli,
- Zadbanie o odpowiednie parametry mikroklimatu panującego pomieszczeniu trzody chlewnej,
- Regularna dezynfekcja pomieszczeń,
- Systematyczna obserwacja stada w czasie trwania tuczu.
Szczepienie przeciw MPS
Szczepienie przeciwko mykoplazmowemu zapaleniu płuc stosowane są od trzeciego tygodnia życia (jako jednorazowa szczepionka) lub w dwóch podaniach (u prosiąt – w pierwszym i czwartym tygodniu życia).
Mykoplazmowe zapalenie płuc u świń – leczenie
Leczenie mykoplazmowego zapalenia płuc polega na podaniu antybiotyków – leki podawane są w postaci iniekcji lub do wody. W pierwszej fazie objawy mykoplazmowego zapalenia płuc u świń trudno zauważyć, a pod względem skuteczności i szans na uniknięcie powikłań tej choroby jest to najlepszy możliwy moment na podanie antybiotyków. W przypadku tej choroby również sprawdza się zasada, że lepiej zapobiegać niż leczyć.