Afrykański pomór świń to choroba o bardzo wysokim wskaźniku śmiertelności. Za ochronę stada przed tym groźnym wirusem odpowiada przede wszystkim właściciel. Co należy zrobić, aby uniknąć zarażenia? Kluczowa jest odpowiednia bioasekuracja – wystarczy trzymać się kilku kluczowych zasad na terenie gospodarstwa i w jego bliskim otoczeniu, aby zdecydowanie zmniejszyć ryzyko ASF.
Podstawowe zasady bioasekuracji to tak naprawdę minimum działań, które należy wykonać w ramach pielęgnowania stada trzody chlewnej.
Sama bioasekuracja oczywiście nie wyeliminuje całkowicie ryzyka ASF – zdarzały się już przypadki występowania afrykańskiego pomoru świń nawet w poprawnie bioasekurowanym obiekcie. Dlatego dodatkowo na terenie całego kraju realizowany jest program bioasekuracji (celem jest walka z ASF poprzez zapobieganie wniknięciu choroby do stad zdrowych). Duże znaczenie w walce z rozprzestrzenianiem się choroby ma redukcja pogłowia dzika euroazjatyckiego.
Celem działań bioasekuracyjnych wprowadzanych w obiektach jest więc nie całkowite wyeliminowanie problemu ASF, tylko zminimalizowanie ryzyka wystąpienia choroby.
Czym jest afrykański pomór świń?
Afrykański pomór świń (ang. ASF – African swine fever) to wirusowa choroba, najczęściej o ostrym przebiegu. Niektóre przypadki ASF kończą się nagłym padnięciem zwierząt – jeszcze w okresie inkubacji choroby. Przewlekła postać ASF może trwać nawet kilkanaście miesięcy.
Częste objawy ASF to m.in.:
- gorączka u świń (do 41,5-42°C),
- początkowo zahamowanie apetytu, później: całkowity brak apetytu,
- zapalenie spojówek,
- wybroczyny i sine plamy na skórze (na podbrzuszu i uszach),
- kaszel, wymioty.
Warto wiedzieć, że nie istnieją szczepionki na ASF, śmiertelność choroby prawie zawsze wynosi 100%. Rolnik dostaje pełne odszkodowanie za wystąpienie choroby i likwidację stada – choroba zwalczana jest z urzędu ze względu na ogromne ryzyko szybkiego przenoszenia się wirusa.
Jak uniknąć zakażenia stada? Oto najważniejsze zasady:
Po pierwsze: zadbaj o odpowiednie ogrodzenie fermy
Ogrodzenie powinno być związane na stałe z podłożem (np. na 30-centymetrowej podmurówce), wysokość minimalna to 150 cm. W ogrodzeniu nie powinno być dziur ani ubytków, co należy stale monitorować. Dobrą praktyką jest zostawienie pasu o szerokości 50 m, wolnego od zasiewów, wzdłuż ogrodzenia. Wymienione zasady dotyczą również obiektów inwentarskich oraz pomieszczeń służących do przechowywania paszy lub ściółki.
Po drugie: monitoruj wjazd na fermę
Wskazane jest stosowanie mat dezynfekcyjnych, dezynfekcja pojazdów wjeżdżających na fermę środkiem odkażającym. Mata powinna być każdego dnia uzupełniana świeżym płynem dezynfekcyjnym. Należy prowadzi rejestr pojazdów wjeżdżających na fermę i koniecznie zlikwidować nieużywane bramy (za wyjątkiem bramy przeciwpożarowej!). Na każdej fermie powinna funkcjonować zasada zakazu wjazdu na fermę pojazdów niezwiązanych z produkcją zwierzęcą.
Po trzecie: zamontuj siatki na wlotach wentylacyjnych
To czynność często pomijana przez wielu właścicieli stada. Zgodnie z badaniami, muchy mogą przenosić wirusa ASF na świnie. Zaleca się zamontować na wlotach wentylacyjnych specjalne siatki zabezpieczające przez wlatywaniem owadów (optymalna średnica oczek to 1-2 mm).
Po czwarte: chroń stado przed gryzoniami
Należy wdrożyć program monitorowania i zwalczania gryzoni, a dodatkowo regularnie przeprowadzać zabiegi dezynsekcji.
Po piąte: stosuj odzież ochronną i zabezpiecz stado przed zwierzętami domowymi
Osoby wchodzące do obiektów inwentarskich powinny stosować odzież i obuwie ochronne. UWAGA! Zaleca się używanie oddzielnych zestawów ubrań ochronnych dla danego budynku produkcyjnego. Do chlewni nie powinny wchodzić osoby postronne. Bardzo ważną zasadą jest również zabezpieczenie chlewni przed dostępem zwierząt domowych.
Po szóste: zadbaj o oddzielne budynki dla zwierząt
Ważna zasadą jest utrzymywanie świń w gospodarstwie w budynkach, w których nie są jednocześnie utrzymywane inne zwierzęta gospodarskie kopytne.
Po siódme: pisemnie prowadź plan bioasekuracji
Prowadzenie pisemnego planu bioasekuracji powinno obejmować:
- rejestr produktów biobójczych używanych na terenie gospodarstwa,
- program czyszczenia i dezynfekcji pomieszczeń i sprzętu mającego kontakt ze świniami,
- zasady czyszczenia i dezynfekcji odzieży ochronnej.