Szacuje się, że w stadach wysoko wydajnych krów mlecznych nawet 50% z nich może chorować na ketozę subkliniczną. W kolejnym odcinku cyklu EKSPERT RADZI. BYDŁO zapytaliśmy prof. dra hab. inż. Zygmunt M. Kowalskiego z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie o najpopularniejsze i najskuteczniejsze metody diagnostyki ketozy.
Ketoza jest poważnym zaburzeniem zdrowia w stadach krów mlecznych. Jej konsekwencją są inne schorzenia metaboliczne, choroby infekcyjne (np. mastitis czy metritis), a także zmniejszona wydajność mleka i zwiększone brakowanie krów.
Diagnozowanie ketozy objawowej, która dotyka około 5% krów, nie jest problemem. Krowa ma objawy kliniczne: wokół niej roznosi się zapach acetonu, jest apatyczna, osowiała, zmniejsza apetyt i wydajność mleka.
O wiele trudniej zdiagnozować ketozę subkliniczną, bo jest ona bezobjawowa. Co gorsze, dotyczy od kilku, do nawet kilkunastu razy więcej krów niż ketoza kliniczna.
Diagnostyka z krwi
W stanie ketozy w organizmie krowy zwiększa się stężenie ciał ketonowych, a więc kwasu betahydroksymasłowego, acetonu i kwasu acetooctowego.
Ketozę diagnozować możemy na podstawie zawartości ciał ketonowych w moczu, w mleku i we krwi. Zajmiemy się najbardziej wiarygodnymi metodami pomiarowymi na próbkach krwi i mleka.
Najlepszą, najbardziej wiarygodną metodą jest oznaczanie koncentracji ciał ketonowych we krwi. Badanie to wykonujemy za pomocą glukometru i pasków przeznaczonych do badania ciał ketonowych.
Oznaczenie poziomu ciał ketonowych we krwi ma jedną wadę: oznaczyć możemy koncentrację kwasu betahydroksymasłowego, ale niestety nie oznaczymy w ten sposób koncentracji acetonu, drugiego bardzo ilościowo ważnego ciała ketonowego.
Diagnostyka z mleka
Diagnostykę z mleka prowadzi się na próbkach pobranych od krów będących w pierwszym lub drugim próbnym doju po porodzie. Badania rozpoczyna się od oznaczenia zawartości acetonu i kwasu betahydroksymasłowego. Na podstawie zawartości tych ciał ketonowych w mleku wyliczany jest indeks k!, którzy hodowcy – zwłaszcza ci mający w swoim stadzie zwierzęta z problemami metabolicznymi – bardzo dobrze znają.
Krowa oznaczona k!, co odczytuje się w raporcie wynikowym drugim, to zwierzę, które w dniu kontrolnego doju jest podejrzane o ketozę subkliniczną.
Jak postępować w takiej sytuacji?
- POTWIERDZENIE DIAGNOZY: po otrzymaniu raportu wynikowego, który stwierdza obecność w stadzie krów oznaczonych k!, warto potwierdzić tę wstępną diagnozę.
- OKREŚLENIE TYPU KETOZY: gdy diagnoza zostanie potwierdzona, należy określić, w którym dniu laktacji była krowa oznaczona k!. Pozwoli to hodowcy stwierdzić, czy krowa jest podejrzana o ketozę typu pierwszego lub drugiego.
- ANALIZA PRZYCZYN I PREWENCJA: na podstawie ogólnego obrazu, czyli zebranych informacji na temat liczby chorych krów oraz typy ketozy w stadzie, należy dokonać analizy przyczyn i przede wszystkim zastanowić się nad prewencją, by zminimalizować ryzyko zachorowania na ketozę w przyszłości.
W zaplanowaniu właściwej profilaktyki pomoże Ci film „Prewencja ketozy” z cyklu EKSPERT RADZI. BYDŁO.
Ważną rolę w prewencji obydwu typów ketoz odgrywa odpowiedni sposób żywienia.
TASOMIX stworzył produkty, które pomagają zadbać o optymalne żywienie krów mlecznych i zmniejszają ryzyko wystąpienia ketoz:
- RARYTAS (926) – specjalistyczna melasowana mieszanka paszowa uzupełniająca do stosowania w okresie okołoporodowym do osiągnięcia szczytu laktacji. Skutecznie poprawia bilans energetyczny krów po wycieleniu, minimalizuje ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych. Pozwala zwiększyć ilość mleka w trakcie jednej laktacji nawet o 1000 l.
- TASOMIX LAKTO 20 SUPER PLUS (939) – melasowana mieszanka paszowa uzupełniająca dla krów mlecznych o bardzo wysokiej zawartości energii i wysokim poziomie białka. Wskazana zwłaszcza w żywieniu opartym o niskobiałkowe pasze objętościowe lub przy przewadze w dawce kiszonek z kukurydzy.
- PROTMIX ENERGIA 1300 (9142) – korektor energetyczny dla krów mlecznych. Oparty na trzech rodzajach energii: cukrach prostych (tzw. szybka energia) w odżywianiu mikroflory żwacza, wysokiej jakości skrobi, która uwalnia się wolno oraz tłuszczu chronionym jako energii dostępnej w jelicie cienkim.
- TASOMIX ENERGIA PLUS (9507) – korektor energetyczny dla krów mlecznych. W swoim składzie ma cukry proste, wysokiej jakości skrobię i tłuszcz chroniony. Uzupełnia niedobory energii w dawce pokarmowej w okresie okołoporodowym oraz dla krów wysokowydajnych.