Odchów cieląt. Siedem najważniejszych zasad, które musi znać hodowca

26/01/2020

Jak prawidłowo odchować cielęta? Przede wszystkim należy pamiętać, że prawidłowe żywienie cieląt w okresie odchowu to nie wszystko. Ważne są również m.in. odpowiednia higiena przez cały okres odchowu, prawidłowe zabiegi w okresie okołoporodowym, warunki późniejszego chowu, odpowiednie pojenie cieląt, zbilansowanie dawki, a nawet sposób karmienia.

Wpływ odchowu cieląt na zdrowie, wydajność i metabolizm krów jest ogromy – można więc śmiało przyznać, że metoda odchowu cieląt warunkuje zysk. Nawet najdrobniejsza pomyłka w pierwszym okresie życia cieląt może wpłynąć nie tylko na przyrost danego cielęcia, ale też wydajność całego stada.

Odchów cieląt – kosztowne błędy

Skutkiem błędów popełnianych w odchowie cieląt mogą być m.in. upadki, biegunki oraz różnego rodzaju choroby (w tym m.in. groźne choroby płuc). W przypadku skrajnego zaniedbania istnieje również ryzyko podwyższonej śmiertelności cieląt w pierwszych trzech miesiącach życia. Wniosek jest prosty: nawet z pozoru mało istotne niedopatrzenie może znacząco pogorszyć wynik ekonomiczny, dlatego warto zadbać o dobre praktyki w odchowie cieląt.

Oto siedem najważniejszych zasad odchowu cieląt, które powinien znać każdy hodowca:

Po pierwsze: dbaj o higienę podczas cielenia

W okresie cielenia należy stosować zasady najwyższej higieny, tj. przy porodzie należy użyć rękawiczek jednorazowych oraz zdezynfekować sprzęty, takie jak: smoczki, butelki, wiaderka, linki itp. Sam poród powinien też odbywać się w miejscu do tego wydzielonym – krowia „porodówka” powinna cechować się bardzo dobrymi warunkami higienicznymi, a krowa musi do niej trafić ok. 14 dni przed wyznaczonym terminem porodu.

Częstym błędem jest możliwość przedostawania się wód porodowych do sąsiadujących kojców – należy odpowiednio oddzielić od siebie kojce, tak aby ze względów higienicznych i epidemiologicznych zmniejszyć do minimum ryzyko przenoszenia patogenów w stadzie.

Po drugie: zaopiekuj się cielęciem w pierwszych godzinach życia

Zdarza się, że hodowcy pierwsze błędy popełniają bezpośrednio po wycieleniu, narażając się tym samym na poważne straty. Co ciekawe – błędem może być również zbyt duża ingerencja w poród. Na tym etapie udział hodowcy powinien być ograniczony do minimum, a absolutnie niedopuszczalna jest np. próba przyspieszania porodu poprzez przebijanie pęcherza płodowego. Cały ten proces jest naturalny i tylko w wyjątkowych sytuacjach wymaga interwencji. Za to tuż po narodzinach konieczne jest wykonanie kilku bardzo istotnych czynności.

Jak zadbać o nowo narodzone cielę?

  • usuń błony oraz śluz z jamy ustnej…
  • …a przy okazji sprawdź, czy cielę oddycha,
  • zdezynfekuj pępowinę – za pomocą jodyny lub nadmanganianu potasu należy zdezynfekować pępowinę cielęcia, dzięki czemu znacząco zmniejsza się ryzyko infekcji.
Po trzecie: kluczowa jest jakość siary i moment jej podania

Siarę, czyli pierwsze mleko matki, podajemy już w pierwszych dwóch godzinach po wycieleniu, a najlepiej w ciągu 30 minut. W ciągu sześciu godzin podajemy cztery litry (należy pamiętać, że dobór dawki zależy od masy urodzeniowej cielęcia). Jak rozpoznać, czy siara jest dobra? Ta z wysoką zawartością przeciwciał, odpowiednią zawartością białka i tłuszczu będzie gęsta. Z kolei rzadka i wodnista siara może wskazywać na jej niską jakość. Dokładnie jakość siary oznaczamy siaromierzem lub refraktometrem

Po czwarte: od drugiego dnia podawaj preparat mlekozastępczy

Warto pamiętać, że preparat mlekozastępczy (PMZ) należy wprowadzić w drugim-trzecim dniu po wycieleniu. Nie warto oszczędzać na jakości takiego preparatu – jeśli nie będzie świeży i odpowiednio przygotowany (dobrze wymieszany, o odpowiedniej, zgodnej z instrukcją temperaturze w momencie podania!), to może przynieść więcej strat niż korzyści.

Po piąte: zapewnij odpowiedni kontakt cieląt z matką

W przypadku stad mięsnych odchów cieląt jest zupełnie inny niż w stadach ras mlecznych – w pierwszej opcji (cielęta ras mięsnych) cielę zostaje przy matce i w pierwszym etapie życia pobiera pokarm od matki (kontakt z matką jest w tym przypadku bardzo istotny aż do momentu okresu odsadzenia i stopniowego przejścia na żywienie paszą), w drugiej opcji cielęta oddziela się od matki właściwie od razu po porodzie. Zaleca się do 3 godzin po wycieleniu oddzielić cielę od matki i umieścić pojedynczo.

Po szóste: cały czas zapewnij cielęciu dostęp do czystej wody

Ważne jest nie tylko zapewnienie cielętom dostępu do czystej wody, ale też zadbanie o czystość i odpowiednią higienę poideł. Często popełnianym błędem jest przekonanie, że samo mleko lub preparat mlekozastępczy wystarczą do odpowiedniego nawodnienia – tymczasem od pierwszych dni życia cielę powinno mieć dostęp do świeżej, często zmienianej wody.

Po siódme: zadbaj o pomieszczenie odchowu cieląt

Cielęta powinny przebywać w pomieszczeniach czystych, suchych, wolnych od insektów i much. Jeśli odchów cieląt odbywa się w zamkniętych pomieszczeniach, to warto zapewnić im dostęp do promieni słonecznych (okna w oborze, specjalne kurtyny wykonane z PCV, ekrany z poliwęglanu komorowego). Nieodpowiednie warunki zoohigieniczne mogą prowadzić do rozwoju grzybic (szczególnie w wilgotnych pomieszczeniach), biegunek lub chorób płuc (powodem mogą być częste przeciągi).

Prawidłowy odchów cieląt – korzyści:

  1. Mniej biegunek i chorób.
  2. Mniej upadków.
  3. Więcej dobrze odchowanych cieląt w roku.
  4. Szybciej odchowana jałówka.
  5. Możliwość sprzedaży nadmiaru jałówek.
  6. Gwarancja odchowania zdrowej pierwiastki o większej wydajności.
  7. Skrócenie tuczu opasa.
  8. Lepsze zacielanie jałówek.

Czytaj również

Pobierz plik PDF

Pobierz wybrany numer