W ramach cyklu Ekspert radzi. Bydło prof. dr hab. inż. Zygmunt M. Kowalski z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie doradza, jak przygotować dobry TMR i wyjaśnia, dlaczego kluczowa jest odpowiednia struktura fizyczna TMR-u.
Dobrze przygotowany TMR (total mice ration, czyli całkowicie wymieszana dawka) powinien spełniać następujące warunki:
- 3 x W, czyli dobrze wyliczony, dobrze wymieszany oraz dobrze wysypany na stół paszowy,
- 1 x P, czyli powtarzalny, codziennie taki sam.
Dobre wymieszanie
Dobrze wymieszany TMR posiada jednorodną strukturę, która nie pozwala na sortowanie, czyli pomijanie długich cząsteczek, a umożliwia wybieranie cząsteczek małych. Jeżeli krowa będzie wybierała tylko drobne cząsteczki, zachoruje na kwasicę żwacza, gdyż żwacz będzie miał zbyt niskie pH. Z kolei kiedy mieszanina będzie zbyt mocno rozdrobniona, to również nie jest to korzystne, ponieważ w tej sytuacji cząsteczki paszy szybko przedostaną się przez układ pokarmowy, gdyż nie będą miały się jak zatrzymać. Nie będą również stymulowały krowy do przeżuwania i ślinienia się, co również może być przyczyną kwasicy.
Dobra struktura fizyczna TMR to taka, która pozwala krowie na przeżuwanie, ślinienie się oraz dobrą strawność. Z drugiej strony struktura ta nie pozwala krowie na sortowanie i pomijanie długich cząsteczek, a wybieranie cząsteczek drobnych.
Strukturę TMR-u sprawdzamy za pomocą specjalnych sit. Analiza struktury fizycznej przed podaniem paszy służy do ocenienia prawidłowości sporządzenia TMR-u. Sita służą również do oznaczania struktury fizycznej niedojadów, np. po 6-8 godzinach od zadania TMR-u. Jeżeli struktura fizyczna, a więc udział poszczególnych frakcji, na 3-4 sitach będzie po 6-8 godzinach taki sam jak natychmiast po zadaniu TMR-u na stół paszowy, będzie to oznaczało, że krowy tego TMR-u nie sortują.
Powtarzalność i dobre wysypanie
TMR powinniśmy przygotowywać w taki sposób, aby codziennie był taki sam. Ponadto, ważne jest odpowiednie wysypanie TMR-u na stół paszowy. W systemach wolnostanowiskowych i wolnowybiegowych często wydaje nam się, że krowy podchodzą do stołu paszowego tam, gdzie chcą i tam, gdzie jest miejsce – co jest nieprawdą. Krowy przyzwyczajają się i podchodzą w określone miejsce, wybrane przez siebie lub przez hierarchię w stadzie. Nie może więc być tak, że z jednej strony stołu paszowego wysypany jest źle wymieszany TMR, z dużą ilością słomy, natomiast w drugiej części, na końcu, TMR jest drobniutki, bez słomy.
Dobór produktów
Produkty TASOMIX, które umożliwiają przygotowanie optymalnego TMR-u:
- Krowa Mleczna 19 + Energia – mieszanka paszowa uzupełniająca premium, dostępna luzem w formie sypkiej
- Krowa Mleczna 21 + Energia – mieszanka paszowa uzupełniająca premium, dostępna luzem w formie sypkiej
- Tasomix Lakto 38 – korektor białkowy
- Protmix Energia 1300 – korektor energetyczny
- Tasovit Premium – mieszanka mineralno-witaminowa
- Len Omega 3 – dodatek profilaktyczny.